TÌM HIỂU VỀ HOẠT CHẤT SAPONIN TRONG NHÂN SÂM?

Sâm Hàn Quốc được coi là một trong những loại sâm có chất lượng tốt nhất trên thế giới. Trong đó Saponin là hoạt chất chính tạo nên những công dụng kỳ diệu của sâm Hàn Quốc. Có nhiều loại thực, động vật có chứa saponin, vì vậy để phân biệt hoạt chất này trong nhân sâm, các nhà khoa học còn gọi nó là các hoạt chất Ginsenoside.

Saponin là gì? Saponin là một Glycosyd tự nhiên thường gặp trong nhiều loài thực vật. Tiền tố latinh sapo có nghĩa là xà phòng; và thực tế thường gặp từ "saponification" có nghĩa là sự xà phòng hóa trong cả tiếng Anh và tiếng Pháp. Saponin có tính chất chung là khi hoà tan vào nước có tác dụng làm giảm sức căng bề mặt của dung dịch tạo nhiều bọt. (Theo Wikipedia)

Saponin trong nhân sâm

Các saponin đều là các chất hoạt quang. Thường các steroit saponin thì tả truyền còn triterpenoit saponin thì hữu truyền. Điểm nóng chảy của các sapogenin thường rất cao. Saponin là glucosides với các đặc tính tạo bọt. Saponin bao gồm một aglycones polycyclic gắn liền với một hoặc nhiều chuỗi bên đường. Phần aglycone, còn được gọi là sapogenin, hoặc là steroid (C27) hoặc một triterpene (C30). Khả năng tạo bọt của saponin được gây ra bởi sự kết hợp của một chất kỵ nước (tan trong chất béo) sapogenin và một phần đường (hòa tan trong nước) ưa nước.

• Saponin có vị đắng.
• Một số saponin là chất độc và được biết đến như sapotoxin.

Hàm lượng Saponin cao nhất

Hoạt chất Saponin có trong sâm:

• Nhân sâm ở mỗi quốc gia khác nhau nhau có thành phần khác nhau, bao gồm cả hoạt chất saponin. Trong nhân sâm Hàn Quốc có tới 24 hoạt chất Saponin, trong khi con số này chỉ có 14 ở Mỹ, 15 ở Trung Quốc, sâm ở Nhật Bản có hàm lượng thấp nhất, chỉ có 8 loại saponin.
• Bên cạnh đó, nhân sâm tươi có 24 loại Ginsenosides, hồng sâm (sâm tươi 6 tuổi qua 4 lần hấp sấy) có tới 32 - 34 loại Ginsenosides, và hắc sâm (nhân sâm qua 9 lần hấp sấy) hiện đang có thành phần và hàm lượng Ginsenoside cao nhất, gấp từ 7 - 31 lần so với nhân sâm tươi
• Hắc sâm Hàn Quốc là loại sâm có hàm lượng Saponin cao nhất

Đọc thêm: Những lưu ý khi sử dụng nhân sâm

Saponin khi pha với nước và lắc sẽ tạo ra nhiều bọt. Chính vì thế, nhiều người thường dùng cách kiểm tra cao sâm bằng cách pha với nước rồi lắc, nếu tạo càng nhiều bọt thì cao có chất lựng càng cao, càng nguyên chất. Tuy nhiên điều này là không có cơ sở và chưa hẳn đã đúng vì saponin xuất hiện trong thành phần của rất nhiều loại thực vật khác chứ không phải chỉ có trong nhân sâm.

Công dụng của Saponin trong sâm Hàn Quốc

Không phải loại Saponin nào cũng có công dụng đối với sức khỏe. Trong sâm Hàn Quốc, một số loại Ginsenoside sau thể hiện các công dụng tích cực đối với sức khỏe rất điển hình và nổi trội:

• Ginsenoside - Rb1: Có công dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp ổn định tinh thần, kích thích trí nhớ và hiệu quả làm việc của não bộ đồng thời giúp giảm đau, tăng khả năng chịu đựng. Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng giải nhiệt, thúc đẩy hợp tính đạm huyết thanh, kìm hãm phân hủy chất béo trung tính và insulin.
• Ginsenoside - Rb2: Có công dụng phòng chống bệnh tiều đường qua cơ chế tăng sự chuyển hoá chất béo và đường trong máu, giảm cholesterol (cơ chế hoạt động giống insulin), tác dụng chống oxi hóa và ngăn ngừa lão hóa.
• Ginsenoside - Rg1: Nâng cao khả năng miễn dịch, chống mệt mỏi, giảm stress do có khả năng kìm hãm trung khu, cải thiện và tăng cường trí nhớ. Hồi phục những thương tổn do sốt cao, duy trì nhiệt độ cơ thể bình thường
• Ginsenoside - Rg3: Ức chế sự kết dính các tiểu huyết cầu, bảo vệ các tế bào thần kinh não, cải thiện đường huyết và tăng cường sức đề kháng.
• Ginsenoside - Rh1: Hạn chế tổn thương chức năng gan, bảo vệ gan, ức chế sự kết dính của các tiểu huyết cầu.
• Ginsenoside - Rh2: Ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư (thúc đẩy các tế bào chết một cách tự nhiên), kích thích và khuếch trương các công dụng của thuốc chống ung thư.
• Ginsenoside - Rf: Tác dụng giảm đau, ngăn chặn quá trình peroxyt chất béo
• Ginsenoside - Ro: Có công dụng kháng viêm, giải độc đặc biệt là đối với gan và phổi. Ngăn chặn hình thành cục máu đông, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch gây ra thiếu mãu lên não, tai biến, đột quỵ.